Đập vẫn an toàn và ổn định
Tại buổi họp báo do Bộ Công Thương tổ chức chiều 28/3/2012, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng khẳng định: Đập thủy điện Sông Tranh 2 vẫn an toàn và ổn định, hiện không có các vết nứt trên đập. Theo Thứ trưởng, việc để nước thấm qua các khe nhiệt ra hạ lưu tại Thủy điện Sông Tranh 2 là không được phép theo thiết kế của dự án. Bộ Công Thương đã yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẩn trương khắc phục triệt để việc thấm qua các khe nhiệt ra hạ lưu phải hoàn thành trước 15/4/2012 và đặt an toàn của người dân lên trên hết.
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng khẳng định đập thủy điện Sông Tranh 2 vẫn an toàn và ổn định - Ảnh: N.Tuấn. |
Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cho biết, sau một thời gian khắc phục thì đến sáng ngày 28/3/2012 lượng nước chảy về hạ lưu đã giảm đáng kể từ mức 30 lít/giây xuống còn 8 lít/giây, việc này chứng tỏ các biện pháp xử lý thời gian qua đã có kết quả rất hữu hiệu.
Tiến sỹ Lê Quang Hùng, Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho rằng mặc dù chưa có đơn vị tư vấn độc lập nhập cuộc, nhưng với bất kỳ một công trình nào khi xảy ra vấn đề gì thì trách nhiệm công trình thuộc về chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn thiết kế. Bởi vậy, trước mắt, phải để các cơ quan này tìm nguyên nhân, biện pháp khắc phục. Đóng góp ý kiến của chuyên gia là việc làm rất tốt, tuy nhiên, theo trình tự thì nên để chủ đầu tư đưa ra phương án chính thức.
Các công trình thuỷ điện có ảnh hưởng đến cộng đồng rất lớn nên đều có cơ quan nhà nước kiểm tra giám sát. Ở đây, HĐNTNN và Bộ Công Thương hoàn toàn độc lập với chủ đầu tư và nhà thầu, nên các kết luận đưa ra sẽ hoàn toàn khách quan và chính xác. Mặt khác, HĐNTNN còn thay mặt cơ quan công quyền bảo vệ quyền lợi của dân. HĐNTNN cũng là nơi quy tụ các chuyên gia hàng đầu của nhiều lĩnh vực khác nhau với trách nhiệm là đảm bảo giám sát an toàn.
Động đất không ảnh hưởng tới đập
Cuối tháng 11/2011, có hiện tượng rung động tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam (khu vực hồ Thủy điện Sông Tranh). Theo nguồn thông tin từ Viện Vật lý địa cầu thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, hiện tượng động đất kích thích có cường độ lớn nhất quan trắc được ở khu vực này xảy ra ngày 17/11/2011 là 3,3 độ richte, tương đương động đất cấp III theo thang MSK 64 và ngày 26/11/2011 là 2,1 độ rich te. Hiện tượng xảy ra động đất kích thích trong quá trình hồ chứa tích nước là bình thường và sẽ giảm dần trong vòng 5 năm. Mặt khác, công trình thủy điện Sông Tranh 2 được thiết kế với động đất cấp VII (MSK-64) tương đương 5,5 độ rich te nên các đợt động đất kích thích cuối năm 2011 không ảnh hưởng đến độ an toàn đập.
Qua báo cáo của Ban quản lý dự án Thủy điện 3 và kiểm tra tại hiện trường của các cơ quan chức năng cho thấy không phát hiện vết nứt bất thường nào trên thân đập ở phía thượng lưu, hạ lưu và trong các hành lang thu nước trong thân đập. Công trình đập thủy điện Sông Tranh 2 vẫn bảo đảm an toàn ổn định theo yêu cầu thiết kế.
Bắt đúng "bệnh" để trị
Theo thiết kế của dự án, đập Sông Tranh 2 có 30 khe nhiệt phân bố đều dọc theo chiều dài đập với khoảng cách 20m/1 khe và xuyên suốt từ thượng lưu về hạ lưu. Trong đập có 3 hành lang thu nước thấm dọc theo chiều dài đập tại các cao trình 95m (hành lang 1), 124m (hành lang 2), 152m (hành lang 3). Để thu nước thấm trong thân đập, theo thiết kế đập có khoảng 327 lỗ khoan thoát nước thân đập được bố trí dọc theo chiều dài đập. Các lỗ này được khoan xuyên suốt từ đỉnh đập nối với các hành lang thu nước có bố trí sẵn ống PVC gom nước đưa tiếp vào rãnh thu phía thượng lưu. Từ đó, nước được thu gom về hố bơm dưới hành lang số 1 và bơm xả ra ngoài.
Từ kết quả kiểm tra khảo sát ban đầu tại hiện trường cho thấy nguyên nhân thấm qua đập và rò rỉ nước ra phía hạ lưu là thấm qua kết cấu chống thấm tại khe nhiệt phía thượng lưu đập (khóa omega) và một số vị trí khác. Bên cạnh đó, một số lỗ thu nước sát tấm omega và ở hành lang bị tắc. Do đó, không thu gom triệt để nước thấm về hành lang thu, khiến dòng thấm rò rỉ theo các khe nhiệt chảy ra đập hạ lưu. Mặt khác, biện pháp khoan phụt chống thấm cục bộ trong hành lang chưa phù hợp đã làm tắc dòng chảy vào hành lang thu nước dẫn đến tăng lượng thấm về hạ lưu.
Hiện EVN đang chỉ đạo Ban quản lý dự án Thủy điện 3 xử lý để loại trừ các nguyên nhân như thông tắc các lỗ khoan thoát nước thân đập; thu gom nước thấm trong hành lang thu nước đưa về hố xả theo đúng thiết kế; khảo sát lập phương án xử lý giảm tổng lượng thấm qua đập... Bước đầu cho thấy việc xử lý theo hướng này đã cho hiệu quả tích cực.
Nghi ngờ việc thấm nước là do chất lượng của bê tông có vấn đề được ông Lê Quang Hùng, Cục trưởng Cục giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, công nghệ bê tông sử dụng trong công trình Thủy điện Sông Tranh 2 được áp dụng tiêu chuẩn Mỹ và toàn bộ bê tông này đã được kiểm tra trong quá trình thi công.
Ông Nguyễn Tài Sơn, Tổng giám đốc Công ty Tư vấn Xây dựng điện 1 cho rằng: Khiếm khuyết ở Thủy điện Sông Tranh 2 là lượng nước thấm hơi lớn. Việc khắc phục thấm do được làm chưa bài bản nên gây ra hiện tượng nước tràn ra hạ lưu. Mặc dù vậy, đập vẫn ổn định và an toàn. Tuy nhiên, không được phép để nước thấm lâu dài, khoảng 10 - 20 năm có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng đập.
Theo ông Sơn, phải bắt đúng "bệnh" để trị hiệu quả, giảm lưu lượng thấm. Với lưu lượng 30 lít/giây mà so với mức bình quân trên thế giới (khoảng 20-30lít/giây) thì cũng là bình thường. Nhưng bất thường ở công trình này là nước thấm chỉ tập trung vào 4 khe nhiệt và thời gian xử lý chắc cũng cần phải vài tháng.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết việc xử lý thấm cần phải triệt để, nhưng cũng cần phải có thời gian và tiến hành từng bước, đảm bảo xử lý có hiệu quả, đúng nguyên nhân gây thấm. Tuy nhiên, không vì thế mà được kéo dài, phải tập trung xử lý trong thời hạn ngắn nhất để đảm bảo an toàn đập ngay trước mùa mưa lũ năm 2012.
Yêu cầu EVN khẩn trương khắc phục triệt để việc nước thấm qua các khe nhiệt ra hạ lưu, hoàn thành trước 15/4/2012. Hoàn thiện hệ thống thiết bị quan trắc, cập nhật và xử lý kịp thời các số liệu quan trắc được theo thiết kế đã duyệt. Xây dựng phương án xử lý thấm tổng thể nhằm giảm lưu lượng thấm về nhỏ nhất có thể, hoàn thành việc xử lý trước 31/7/2012.
Theo sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian tới, Bộ Công Thương và Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước sẽ cử đoàn giám sát việc xử lý này.
Theo EVN