Nhà máy Thủy điện Hòa Bình nằm ở bậc dưới cùng trong hệ thống bậc thang các công trình thủy điện trên sông Đà, hiện nay có 8 tổ máy, tổng công suất là 1920 MW, cung cấp sản lượng điện hàng năm từ 9,5 đến 10,5 tỉ kWh, là công trình điện lớn, quan trọng bậc nhất Việt Nam, công trình đầu mối đa chức năng. Đến tháng 6/2016, nhà máy đạt dấu mốc lịch sử với 200 tỷ kW giờ kể từ khi phát điện tổ máy đầu tiên (từ 12/1988), đóng góp quan trọng vào chiến lược an ninh năng lượng quốc gia và phát triển kinh tế, góp phần vào ổn định kinh tế - xã hội. Thủy điện Hòa Bình là công trình tham gia chống những cơn lũ lớn lịch sử, đảm bảo an toàn cho thủ đô Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc bộ; cung cấp đủ nước về mùa khô hạn cho gần nửa triệu ha vùng Châu thổ Sông Hồng...
Lãnh đạo PECC1 cùng Đoàn Chính phủ thị sát khu vực mở rộng Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình
Theo Quyết định của Thủ tướng và của Bộ Công Thương (số 4717/QĐ-BCT về bổ sung Quy hoạch bậc thang Thủy điện Sông Đà), Dự án mở rộng nhà máy Thủy điện Hòa Bình thuộc danh mục nguồn điện đưa tổ máy 1 vào vận hành năm 2021 và tổ máy 2 vào năm 2022. Quy mô dự án đang được cân nhắc giữa hai phương án: 2x300MW hoặc 2x240MW, dự kiến năm 2021, đưa tổ máy đầu tiên vào vận hành và năm 2022, vận hành tổ máy 2.
Mục đích chính của dự án mở rộng Thủy điện Hòa Bình không chỉ tăng thêm công suất, sản lượng mà còn bảo đảm công suất phủ đỉnh cho hệ thống điện quốc gia, hạn chế lượng nước xả thừa để khai thác tối ưu sử dụng nước vào mục đích phát điện, tăng thêm sản lượng điện trung bình, tăng khả năng huy động công suất, điện lượng trong giờ cao điểm, giúp giảm chi phí cho toàn hệ thống. Khi hoàn thành và đi vào vận hành, nhà máy Thủy điện Hòa Bình sẽ có một diện mạo mới, tiếp tục phát huy vai trò trụ cột trong hệ thống điện quốc gia.